İş hayatında işçi ve işveren arasındaki en önemli yükümlülüklerden biri de ihbar sürelerine uyma zorunluluğudur. İş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda, tarafların birbirini önceden bilgilendirmesi gerekir. Eğer bu kurala uyulmazsa, ihbar tazminatı doğar.
Bu yazıda ihbar tazminatının ne olduğunu, hangi şartlarda ödenmesi gerektiğini, sürenin nasıl hesaplandığını ve örnek olaylarla süreci ayrıntılı şekilde ele alıyoruz.
1. İhbar Tazminatı Nedir?
İhbar tazminatı, iş sözleşmesinin feshedilmesinde kanunda öngörülen bildirim sürelerine uyulmaması halinde ödenmesi gereken paradır.
- İşveren işçiyi ihbar süresi kadar önceden bilgilendirmezse, işçiye ihbar tazminatı öder.
- İşçi de işvereni ihbar süresine uymadan bırakırsa, işverene ihbar tazminatı ödemek zorunda kalır.
2. İhbar Süreleri
İş Kanunu’na göre ihbar süreleri işçinin kıdemine göre değişir:
- 6 aydan az çalışmış işçi için: 2 hafta
- 6 ay – 1,5 yıl arası çalışan için: 4 hafta
- 1,5 – 3 yıl arası çalışan için: 6 hafta
- 3 yıldan fazla çalışmış işçi için: 8 hafta
Bu süreler, işçinin kıdemine göre hesaplanır ve hem işçi hem de işveren için bağlayıcıdır.
3. İhbar Tazminatının Hesaplanması
İhbar tazminatı, işçinin brüt maaşı üzerinden hesaplanır.
- Maaşın yanı sıra düzenli ödenen yemek, yol, prim gibi yan haklar da dahil edilir.
- Süre, işçinin kıdemine göre belirlenen haftalık bildirim süresine denk gelir.
Örnek Hesaplama
Bir işçi 2 yıldır aynı şirkette çalışıyor ve brüt maaşı 15.000 TL.
- Bu durumda ihbar süresi 6 haftadır.
- 15.000 TL / 30 gün ≈ 500 TL günlük ücret.
- 6 hafta (42 gün) x 500 TL = 21.000 TL ihbar tazminatı.
4. İhbar Sürelerinin Kullanımı
İhbar süresi boyunca:
- İşçi çalışmaya devam eder,
- İşveren, işçiye yeni iş araması için günlük en az 2 saat izin vermek zorundadır,
- Bu izin süresi işçiye ücret kesintisi yapılmadan verilir.
5. Örnek Olay
Ayşe, 1 yıldır çalıştığı işten çıkartıldı. İşveren, Ayşe’ye çıkışını bildirir bildirmez işten ayrılmasını istedi. Oysa Ayşe’nin kıdemine göre 4 hafta ihbar süresi vardır. İşveren bu kurala uymadığı için Ayşe’ye 4 haftalık maaşı tutarında ihbar tazminatı ödemek zorundadır.
Başka bir örnekte, Ahmet 4 yıldır çalıştığı işyerinden ihbar süresine uymadan istifa etti. Bu durumda işveren, Ahmet’ten 8 haftalık ihbar tazminatını talep edebilir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
İhbar tazminatı ile kıdem tazminatı aynı şey mi?
Hayır. Kıdem tazminatı, işçinin çalışma süresine göre hak ettiği toplu paradır. İhbar tazminatı ise bildirim süresine uyulmamasından doğar.
İhbar süresi içinde iş arama izni var mı?
Evet. İşveren, işçiye her gün en az 2 saat iş arama izni vermek zorundadır.
İhbar tazminatı hangi durumlarda ödenmez?
- İşçinin deneme süresi içindeyken,
- İşçinin haklı nedenle işten ayrılması veya işverenin haklı nedenle fesih yapması halinde ihbar tazminatı doğmaz.
İhbar tazminatında zamanaşımı süresi nedir?
İhbar tazminatı alacağı için zamanaşımı süresi 5 yıldır.
İhbar süresine uymak istemeyen taraf ne yapabilir?
İhbar süresine denk gelen tutarı ihbar tazminatı olarak ödeyebilir.
Sonuç
İhbar tazminatı, hem işçiyi hem işvereni koruyan bir düzenlemedir. Tarafların sözleşmeyi feshetmeden önce birbirine zaman tanımasını sağlar. Böylece işçi yeni iş arama fırsatı bulur, işveren de iş gücü kaybını planlayabilir.
Unutmayın: Bu yazı genel bilgilendirme amacı taşımaktadır. Profesyonel destek almak için Hukuki Bilgi Al butonuna tıklayarak formu doldurunuz.